Ataramiñe’14

2015 29 uztaila

Ataramiñe’14
Euskal errepresaliatu politikoen literatura koadernoak
2014
Neurriak: 15 x 21 zm.
193 orrialde.

Azaleko irudia: Joseba Arregi Erostarbe

>> PDF formatuan
>> ON LINE irakurtzeko
>> e-book eta beste formatu batzuk

Ataramiñe’14an parte hartu dute

Jesus Mari Zalakain Garaikoetxea Hitzaurrea
Ibon Muñoa Arizmendiarrieta Bertsoak
Aitzol Iriondo Yarza Poemak
Patxi Zubikarai Poemak
Mikel Antza Invictus eta Samuel Beckett-en poema bat
Marixol Iparragirre Guenetxea Souvenirs d’enfance
Ernesto Prat Urzainki Errutina eta besteak
Alfontso Etxegarai Atxirika Las victorias que no soñamos
Fernando Alonso Abad Malditos sean tus sueños
Saul Curto Lopez Testuak
Gorka Lupiañez Mintegi Marrazkiak
Itziar Alberdi Uranga Marrazkia
Mikel Orbegozo Etxarri Marrazkiak
Josu Bravo Maestrojuan Arte-lanak
Aletxu Zobaran Arrieta Marrazkia
Itziar Moreno Martinez Marrazkiak
Joseba Galarraga Arrona Marrazkiak
Carabanchelgo motina bertsotan. Joseba Eizagirre Mariskal – Joseba Sarrionandia Uribelarrea. Bertsoak

Arkaitz Bellon Blanco
1978, Elorrio
2003ko urriaren 8an espetxeratua
2014ko otsailaren 5ean espetxeak eraila

Arkaitz, zurekin bizi gara

Saminak uzkurtu gaitu
otsailaren bostean
arratsaldeko bostetan
jo du gure atean,
ametsetan zaude ziegan
zeure nahien urtean,
Elorrio da maitea
ilundu bat batean.

Anboton ta Udalaitzen
zu zaude harkaitzetan,
txapela txukun jantzita
nare goiz-argietan,
Euskal Herrian geroa
ez dago zalantzetan,
gurekin biziko duzu
pizkundea plazetan.

Ibon Muñoa Arizmendiarrieta

Hitzaurrea

Nola esaten zaio ezetz lagun bati laguntza eskatzen dizunean? Nola ukatu zure kolaborazioa bi hamarkada kartzelan egondako kideari? Areago, mesedez, arren, otoi eskatzen dizunean. Egia esan, inolaz ere ez. Soilik arrazoi horrek azaltzen du nire presentzia ATARAMIÑEko orriotan. Eta ohore bat da, oroz gain. Orriotan, hain zuzen. “Orriok” hitzaurrekoak baitira. Beti iruditu zait presoari bere gogoetak, irudimenezko lerroak, fikziorako gaitasuna, pentsakizunak edota barne-isuriak adierazteko plataforma bat eskaintzea. Jon Etxeandia zenak zuzenean azaldu zidanetik oso argi daukat. Asko ez dut jarraitu. Ez dut orain arte sekula parte hartu, dela pudoreagatik, dela badaukadalako beste plataforma iraunkor bat nire kontuak askatasunez plazaratzeko. Herria 2000 Elizan argitaratu ditut aldika nire gogoetak “kartzelako kronikak” delako espazioan. Abusatzea iruditu zait beste espazio bat ere betetzea.

“Hitzaurrea zuk egitea pentsatu dugu” jakinarazi dit adiskideak. Pentsatzen jarrita, hitzaurrea bat zer demontre den aztertu dut. Era askotakoak daude: aldizkari barruan dagoen mamia laburbiltzen dutenak, ideia nagusiren bat jorratzen dutenak, edukia perspektiba orokorrean kokatzen dutenak. Zoritxarrez nik ezin dut holako ezer egin: ez dut ezagutzen zer idatziko den, autoreak zeintzuk diren, gai nagusirik dagoen, fikzioa gailentzen den, poesia, errelato alegorikoak edo beste zerbait. Beraz “nire esku” dagoena egingo dut, nire esperientzia eta eskarmentua eskainiz, gai librean saiatu. Gutxi-asko konpartitua izango den ez jakinik, nire-nirea da, nire baitako errotarriak zazpi urteotan ehotu duena eta nire antena pertsonalek hauteman dutena. Ez naiz inoren izenean ari, beraz. Nire gauzak dira: nire mina eta nire mihia.

18/98 sumarioa burututa hona ekarri nindutenean, Konfuzioren bidetik barne-bidaian murgiltzera nindoala jakinarazi nuen, beste kide presoen bizitza konpartitzen nuen bitartean. Halaxe egin dut. Bidaiaren abiapuntua “barrura begiratzeko leihoak” filmeko testu grabatuan dago. 15 hilabete geratzen zaizkidanean berriro Euskal Herrian lur hartzeko, aukera aproposa izan daiteke hau behin-behineko balantzea egiteko. Ondoko hau:

Kartzelaldia ez da denbora galdua

Esaldi heterodoxoa ematen du. Eta bada, kartzelaldia parentesi gisa hartuz gero. Egitasmo asko desegiten ditu kartzelaldiak, baina ez da parentesia. Bizitzaren joanean batzuoi egokitu zaigun atala baizik, bizitzaren zati bat edonola ere, aurrekoak azaltzen duena eta ondorengoa baldintzatuko duena. Inork ez du kartzelara sartzea eskatu, Koldo Izagirreren Agirre zaharrak izan ezik. Ez da igurikatutako egoera bat, baina zozketa itsuko emaitza ere ez. Maila batean edo bestean Euskal Herriko askapen-prozesuan parte hartu dugunontzat gerta zitekeen aukera zen hemen amaitzea. Horren jakitun bizi izan gara, arriskuak arrisku. Besterik da prozesu justu baten ondorioz gauden hemen…

Sartu orduko konturatu nintzen denbora dela kartzelak debalde eskaintzen duen bakarra, mendean hartu ezin duena. Presoarentzat bere salbabidea ere bada, txaboloaren estutasunak, harresien astunak eta barroteen burdinazko lerroek zein 7norberaren grina txarrek burua jatea nahi ezean. Norberak taxutu behar du denbora ahalen eta zaletasunen arabera: esku lanetan, ikastetetan, idazketan, kirolean, etab. Kartzela lasaia egokitu zait niri. Ez galdetu zergatik. Beteranoei entzunda, ez daukat kexatzerik: ez naute zigor ziegetan isolatuta eduki, ez naute jazarri eta jipoitu, ez dut tira-bira gordinik ezagutu, ez naiz bereziki xaxatua sentitu. Errepideko loterian ez dut seniderik galdu. Txikikeriak nozitu ditut nik.

Nire zaletasunei atxiki natzaie, bizirauteko: irakurri-idatzi binomioari, eta azken boladan aurkitutako zeregin kuttunenari, itzulpengintzari hain juxtu. Ez da meritu handia. Besterik egiten ez dakit! Hala, 3 urtez katalana ikasten jardun ondoren 4 liburu itzuli ditut: Rodoreda-ren “Diamantearen plaza”, Pedrolo-ren “Makina izkribua”, El Hachmi-ren “Azken patriarka” eta Pla-ren “Kale estua”. Ordenagailua erabiltzea debekatuta daukadanez Joserra Etxebarria eta Joseba Azpeitia adiskideei ezker lortu dut nire eskuizkribuak pikatu eta orraztea. Ingelesez hizkuntzan “intermediate, B1+” mailara iritsi naiz zerotik hasita. Gaztelaniaz idazten eta irakurtzen irakatsi diot Extremadurako analfabeto bati… eta sekula baino kirol gehiago egin dut, nire adinean (66) egokiena dena eginez: patioan itzuliak kendu. Hori orain arte. “Hemendik sano atera behar da” errepikatu dut eskutitzetan. Ez dakit bada! Urtebetez geroztik inflamatuta daukat eskuineko aldaka eta txikituta meniskoa. Ordu erdi jarraian ibiltzeko gauza ez naiz; beraz, ederra panorama!

Aurreko guztia egiten nuen bitartean nire nortasunaren eta ibilbidearen zoko-mokoak miatzen ibili naiz, errukirik gabe: deskubritu dudan guztia ez zait gustatu. Gauza batzuk batere ez. Norbaiti interesatzen ba zaio eskuz atonduta daukat nire bizitza osoa hartzen duen “biografia kritikoa”. UPVko pankartaldi luzean (16 urte) nire/gure ahalmenen jabe izan nintzen; kartzelaldiak nire mugak erakutsi dizkit. Zein ona naizen arazo kolektiboetarako eta zein kaxkarra nire-neureak diren gauzak kudeatzeko. Zer gogorra den zure buruari aitortzea: “honekin ezin diat”. Nork esan zuen inoiz ez dela berandu? Bizitzak gordeta zeuzkan faktura batzuk ordaindu behar izan ditut. Nik eskatu gabe argitu den dizdiraz azaldu zaizkit bizitzako pasarte, erabaki, hankasartze, hutsegite eta urratsak. Aurrerantzean nola kudeatuko dudan ez dakit. Gauzak pazientziaz hartzen ikasi dut. Bakardadea izaten ere bai. Baina nire buruaz irri egiten ez. Nolanahi ere den helduago, xumeago, apalago eta orekatuago aterako naiz zulo honetatik.

Zenbat adiskide ditudan dastatzeko atsegina eman dit kartzelaldiak. Lastima lokutorioko kristal madarikatuak lapurtu dizkidan besarkada, muxu eta laztanak. Begi batzuetan malkoak antzeman ditut, beste batzuetan irrigoxoa, izarniadura berezia; bostekoa zabalik leiharrean nirearen bila. Kalaka, berriketa, konpromisoa, haserretxoaren bat edo beste. Zenbat jende solidario! Harreman oso maiztua geneukan familiako kide batzuekiko lotura sendotu da. Noiz erakutsiko diegu zor zaien ohorea presoaren senar, emazte, bikotekide eta maiteñoei? Soilik galdu duzunean sentitzen duzu ausikia. Nola izango da denbora galdua kartzelaldia!

Gauzak ez dira beti amestu bezala amaitzen

Kartzela gogoeta politikorako unea ere bada. Sartu eta gutxira ezker abertzalearen ziaboga edo egokitzapen orokorra suertatu zen. Zerbait banekielakoan, ezustean harrapatu ninduen. Durduzaturik bizi izan dut. Batik bat gauzak zein azkar aldatzen ari ziren (edo zein egosirik zeuden) ezin ulerturik; eta halabeharrez, modu pasiboan. Etxe honetan izandako eztabaida hutsaren hurrengoa izan zen, auskalo zergatik. Gerora, aparteko arazorik gabe sartu gara korronte nagusian. Gogoan daukat nola esan nion une hartan lokutoriora etorritako adiskide min bati: “akabo epika eta lirika”. Eta esan nahi nuen, alegia, hemendik aurrera gure politika egiteko modua hitz lauz egingo dela. Ulertarazi nahi nion hartutako bidea prosazkoa izango dela. Ez nuke okertu nahi baina gure bide honek ez ditu poeten bertsoak zorroztuko, bardoen mihiak askatuko, poema kolektiboak sortuko. Musikariek ez dituzte euren sokak tenkatuko, ez eta ipuinlariek pertsonaia eredugarririk topatuko, gazteen bihotzak ez dira hor sutuko. Prosa xumeak, gauzak azaltzeko; ez literatura magikoa. Intuizio bat izan zen, baina horri atxikita jarraitzen dut. Zergatik? Bada gauzak ez direlako gehienetan guk amestu bezala gertatzen. Bizpahiru aldiz ezagutu dut hau bizitzan: zuk borroka egiten duzu helburu baten xerkan, eta amesten duzu nola izango den amaiera, Xabier Letek abestutako “askatasun-eguna”, eta gero, bide erdian, xedera hobeto iristeko, egiten duzun birajean, konturatzen zara ustez printzipio ziren gauzak tresna huts zirela; eta kasurik onenean amaiera erdietsirik, ohartzen zara eskuartean daukazuna uste baino arruntagoa dela, lore-jokorik gabea, ereinotz-koroarik gabe: hitz lauzkoa. Hala ere, etzazu borroka egin, eta hutsean geratuko da ahalegin guztia.

Badago bestelako euskal herritar sakabanaturik

Orain arteko kartzelaldian 32 kide ezagutu ditut Dueñasen. Dozena batekin konpartitu ditut bizipenak. Orain lau gaude, binaka banatuta. Pena bat badut, gure kolektiboa hain zabala izanik, beste askorekin ezin konpartituagatik. Sakabanaketa da arau, eta aberastasun hori ezagutu gabe aterako naiz, itxura guztien arabera. Arrazoi izango du Juan Mari Olanok dionean: “kartzelakoa da estatuei geratzen zaien giltza bakarrenetarikoa”. Sakabanatuta gaude, eta beste euskal herritar mordoa ere bai. Inozo ni, ez nekien hori gertatzen zenik! Badago aldea: gu sistematikoki sakabanatzen gaituzte; besteak, portaeraren arabera. Euskal gazte asko ezagutzeko parada izan dut; ez oso sakon, egia esan. Batzuk euskaldunak, beste batzuk asilbeestratuak, eta beste asko euskaldun hutsak. Nire auzo Santutxukoak ere bai, batzuk. Badira beste hainbat, jatorriz Magrebekoak, Latinoamerika edo Errumaniakoak, Euskal Herrian kokatu direnak edo bertara joateko asmoa dutenak: “diru gehiago dagoelako”. Ospe ona daukagu euskaldunok patioetan -preso belaunaldien zuzentasunaren seinale-. “Gehiago errespetatzen zaituzte” diote. Poztekoa, daukaten perspektiba. Gehienak lapurretan ibiliak dira, bertokoen antzera drogaren eraginez sarri. Aldatzeko asmorik ez zaie ikusten. Askotan pentsatzen jarri naiz: da al daukagu horiei buruzko politika zehatzik? Nola guretuko ditugu kanpotarrak euren izaera errespetatuz?; aldi berean nola askatuko ditugu -eurak zein bertokoak- xede txukunik gabeko bizimodutik? Musulmanen kasuan ez ditugu ezagutuko euren erligioa aztertu gabe. Adi! Kide dezente ikusi dut gizarte-gaietan trebatzen, animatzaile sozio-kultural, integratzaile, etab. izateko. Soldatarik ez dakit, non saiatu behintzat izango dute.

Legea, zein lege?

2013ko abenduan idatzi zuen EPPK-k azken aldiko agiri funtsezkoena. Ez dut esan beharrik ados nagoela. Baina amorruz hartzen dut hau, legeari buruz esaten diren pasarteei buruz bolo-bolo dabilen interpretazioa: “legea betetzea erabaki dute”. Nahasgarria baita. Legea betetzeko prest omen gaude, eta ez omen gara betetzen ari. Sofisma bat dago hor. Legea aipatu dugu agiri horretan, edozeinek dakielako ze garrantzia daukan legeak gizartean. “Ados gaude aurrera begira legeek eta beren aplikazioek berebiziko papera dutela, eman behar diren urratsak sendotzeko izan behar baitute”. Baina gu lege berriari buruz ari gara, justiziara hurbiltzen den legeaz. Oraingoaz ez, alegia.

“Premiazkoa” da salbuespen neurri eta egoerak bertan behera uztea. Tresneria judizial-juridikoa egoera politikora egokitzea, kartzela politika errotik aldatzea eta sakabanaketari lehentasunez amaiera ematea”. Soilik testuinguru horretan, lege-aldaketa egiten bada: “Horiek horrela, ontzat eman dezakegu gure etxeratze prozesua (…) lege-baliabideak gauzatzea”. Hala ere, sakabanaketari amaiera emateko prozedura legalari jarraituz eskariak egitea erabaki dugu, besteak beste horretarako legea aldatu beharrik ez dagoelako. Baina bi gauza desberdin dira, nahastu beharko ez liratekeenak, egiari zor. Nik biziki eskertuko nuke, gutxienez gure jendea, zehaztasun handiagoz mintzatzea.

Jexuxmari Zalakain Garaikoetxea
Dueñas, 2014ko abuztuan

/ literatura koadernoak / ataramiñe / literaturakoadernoak.org /

Atalak: Ataramiñe, katalogoa, liburuak, presoak

“Urte Ilunak”, Nelson Mandela

2015 28 uztaila

Urte Ilunak
Nelson Mandela
Ataramiñe, 2013
Neurriak: 15 x 21 zm.
120 orrialde.

Euskaratzailea:
Ekaitz Sirvent
Azaleko irudia:
Joseba Galarraga

>> PDF formatuan
>> ON LINE irakurtzeko
>> e-book eta beste formatu batzuk

Long Walk to Freedom, 1995ean argitaratua izan zen, baina Nelson Mandela 1974ean hasi zen berau idazten. Ezkutuan, Robben Irlako espetxean preso zutelarik. Mandibaren autobiografia honetan bere gaztaroa, askatasunaren aldeko borroka eta espetxean igarotako 27 urteak aurki ditzakegu. Esku artean duzun itzulpen hau, autobiografiako “Robben Island: The Dark Years” atalari dagokio. Urte Ilunak beraz, historiak agerian utzi digun bezalaxe Argi Urte bilakatuko ziren urteak. Iluntasunaren ataltxo bat gure esku, gaur egun, Euskal Herrian, espetxean ditugun lagunek bizi dutenaren isla. (Gure) Argi Urteei begira.

Hitzaurrea

Zertaz ari gara, espetxea eta sorkuntzaz ari garenean?

“Seacliffeko ospitalean eman nituen sei asteak, zoramenaren izugarrikeriaren ikasgai laburtu bat izan ziren. Inoiz izango zenik ere uste ez nuen leku hartan igarotako lehen uneetatik jakin nuen ezingo nintzela itzuli nire usuko bizitzara, ezingo nuela ahaztu ikusitakoa. Beste eraikin batzuetan bakartutako jendeak ez zuen izenik, ez iraganik, ez etorkizunik, giltzapetutako oraina besterik. Orain-lur betierekoa, ortzemugarik gabea”.

Janet Paterson Frame idazle zeelandaberritarraren hitzok, espetxeratu berritan, oso ohiko sentimenduak islatzen dituzte. “Baina zer da izugarrikeria hau?”, “Nola liteke hain jendarte garatua omen den honetan, tamainako krudelkeria instituzionalizatua existitzea?”. Kanpoan dagoenak enpatia senti dezake eta sinpatiaz jokatu, presoaren hurbilekoek espetxearen ondorioak sufritzen dituzte eta hala ere giltzaperatuaren pairamena oso esperientzia intimoa da, hain zuzen norbere intimitatea baita bertan urratzen dena.

Seacliffeko ospitalea bezainbat Robben irla izan zitekeen, La Santé edo Soto del Real, Martutene zein Basauriko espetxeak ahantzi gabe. Sufrimenduaren alimaleko monumentuak denak, hiri erdian batzuetan, jende multzoen periferian bestetan eta hala ere, gure kontzientziei pega-pega eginda beti, kaletarron sudurpean. Gaiaren inguruan dagoen ezjakintasunaz jabetuta, espetxean dagoen sortzailearen lehen bulkada izan daiteke, “Hau, min guzti hau, kontatu beharra dago”. Hain justu, edozein sorkuntza lan zer edo zer kontatzeko behar batean oinarritzen dela esan liteke, zerbait adierazteko behar gorria, erraietan dugun zera kanporatu ezean ezinegona lehenik eta itolarria gero sentitzerainokoa. Espetxea inguratzen duten murruek, beste zio esplizituez gain (itxi, hertsi, hesitu), barrutik kanporakoaz gain, kanpotik barrurako norabidean betetzen dute beren funtzioa. Murruok, ihesaldiak ekiditeko bezainbat, barruko izugarrikeria ezkutatzeko eraikiak ere baitira.

Horrela beraz, espetxe barrutik egiten den oihu bakoitza, idatzia barne, murruan arrakala bihur liteke eta berau ez da, zenbait kasutan, askok pentsa lezaketen maneran, bertatik ihes egiteko, baina kanpokoari barrukoa erakusteko.

Espetxearen inguruko hamaika liburu, idazki edo sormen lan aurki litezke (esku artean duzun hau adibide), eta azaltzen diren esperientziak bata bestearen oihartzunak dira. Elkarren artean mende beteko aldea izan arren irudi bertsuak aurki ditzakegu sarritan (absentzia, espazio txikiaren estutasuna, bakardadea,…). Baina arestian esan bezala, espetxeak oso maila intimoan urratzen du giltzapean daukana eta hala luma hartzen duen presoak, aldiro zera pentsa lezake: “Espetxeaz, beste batzuek idatzi dute baina ez nik”.

Janet Paterson aipatu dugu hasieran eta itzul gaitezen harengana, bera ez zuten espetxeratu, ospitalean ingresatu baizik. Berrogeita hamarreko hamarkada aldera izaeraren desorekak elektroshock kolpeka osatu zitezkeela uste zen. Janet Patersonen amak alaba lobotomia bidez zentzatzea espero zuen, baina buru ebakuntzaren zain zegoela, Janetek ezkutuan idatzitako Lagoon liburuak Zeelanda Berriko literatur sari nagusia, Hubert Churh Memorial Prizea, irabazi eta buru garbiketatik libratu zen. Idatzitako hitz bakoitzak heriotza mentaletik urrundu zuen, ebakuntzaren (eta amaren erabakiaren!) aurka erlojupeko lasterketan buru garbiketatik libratzeko bide bakarra: idaztea.

Espetxeko itzulpengintza

“Bizitza errepikakorra da espetxean: egun bakoitza aurrekoaren neurrikoa, besterik ezean hilabeteak eta urteak nahasten amaitzeraino. Asperdura apurtzen duen orok urduri jartzen ditu arduradunak eta, horrela, errutina horixe izaten da kartzela bat behar bezala gobernatua dagoenaren seinale hoberena”.

Errutina, Mandelak dioen bezala, instituzioan harrapatua dagoenaren menderatze teknika bezala. Patioa, ziega, patioa, ziega, bisita, patioa, ziega… Aldian aldiro familia-lagunekin izaten diren ikustaldiez gain, deus gutxi dauka presoak, denbora etengabe xehatzen dion errotarriari galga jarri ahal izateko. Nola hautsi beraz zirkulu hau? Instituzioaren errutina zapaltzaileari gainjarriko zaion errutina propio askatzailea eraikitzerik ba ote?

Ekaitz Sirventen eskutik jaso dugun itzulpen lan hau izan daiteke aukera bat. Instituzioarena baino norberarena den denbora kudeaketa propioa, beste preso batek, Nelson Mandelak kasurako, bere espetxe esperientziaz egindako hitzak euskaratuz.

Itzulpena, gainontzeko sorkuntza lan eta bideak bezalaxe, espetxearen baitan denbora kudeatzeko baliabide alternatibo bat izateaz gain, erronka potolo bat ere bada. Bobby Sands-ek ipurtzuloan ezkutatua zuen axota batekin, komuneko paperean, idatzi zuen Egun bat nire bizitzan kronika latza. Euskal presoek izarak hautsiz eraikitzen dituzte beraien mihiseak. Ikatz zatitxoekin, hatzak erabiliz, bizar labainaren aiztoarekin… eskuratu ditzaketen baliabide urriekin alegia, sortzeko ukazioari nolabait aurre egiten diote.

Ekaitzen erronka, bide horretatik joan da, itzultzaile batek ohiko kasuetan beharko lituzkeen trepetak faltan burutu du lana. Auto-ikaskuntzatik asko duen bidaia. Itzultzaile batek beharko lituzkeen bidaideekin hartu eman zuzenik izan gabe. Perpausak behar bezala idaztetik haratago, nola interpretatu beste herrialde eta garai batetatik jasotzen diren esapideak? “Preso arrunta”ri, arrunta deitzea hautu bat da, borroka armatuaren bidea hartu duen horri gudari deitu ala ez hautu bat den bezalaxe. Biak ala biak, aukera ideologikoak inondik ere. Antzeko zalantza dantzan irudika dezakegu Ekaitz, norekin partekatu baina gisa honetako galderak?

Horrelako atakatik ateratzeko bide argirik gabe, kanpoarekiko urruntasunak ezaugarritzen du kartzela. Aspaldi, olerkariak esan bezala, bi punturen arteko distantziarik laburrena, lerro zuzena, ezagun dugu. Baina bi punturen arteko distantzia luzeena zein den neurtzeko, tartean espetxe-instituzioa kokatu eta erantzunaren zantzu batzuk ikusi ahal izango ditugu. Banaketa espazio neurgaitz hori, nolabait, laburtu du Ekaitzek. Mandelaren espetxealdia gure eskuetan ezarriz, Ekaitzen beraren espetxealdia gure esku ezartzeko. Ispilu joko bat, eta ertz batean gu geu, ikusle bezain partaide.

Gu. N.Mandela 466/64 – E.Sirvent 11431

Ataramiñe. 2014ko udazkena

→ [Urola Kostako HITZA] Ekaitz Sirvent, elkarrizketa
→ Jon Benito: Preso politiko oro Nelson Mandela bat da bere hersturan

/ literatura koadernoak / ataramiñe / literaturakoadernoak.org /

Atalak: Ataramiñe, espetxea eta literatura, katalogoa, liburuak, presoak

“Ainarak herrira itzuliko dira”, Ibon Muñoa Arizmendiarrieta

2015 27 uztaila

Ainarak herrira itzuliko dira
Ibon Muñoa Arizmendiarrieta
Ataramiñe, 2014. Euskaraz
Neurriak: 10,5 x 15 zm.
418 orrialde.

Azaleko irudia: Mitxel Zarrabe
Hitzaurrea: Mikel Arrillaga

Irakurri / Deskargatu hemen:

>> Ainarak herrira itzuliko dira.pdf
>> Irakurri on-line
>> e-book eta beste formatu batzuetan

Ibon Muñoa (Eibar) 2000. urtean atxilotu zuten. Ainarak herrira itzuliko dira liburu honetan 2011-2013 tartean Puerto I espetxean idatzitako bertso eta olerkiak kronologikoki antolatuta bildu dira, Ametsen txokoan bizi naiz (Ataramiñe, 2011) liburuaren ildo eta ordenari ere jarraiki. Izan ere, lehen bilduma horretan atxilotu zutenetik 2011 artean Valdemoro, Kordoba eta Puerto I espetxeetan idatzitako 162 poema eta bertso biltzen ziren kronologikoki antolatuta. Ainarak herrira itzuliko dira, bada, Ametsen txokoan bizi naiz liburuaren segida dela esan dezakegu.

Muñoaren bertso eta olerkietan ametsak, oroimenak eta desioak, askatasuna eta kartzela, zapalketa eta burruka… agertuko zaizkigu ezinbestez, hitz-neurtuetan beti ere, lehenengo orritik azkeneraino euskal preso politikoaren mundu txikiaren eta handiaren barrenetik elkarrekin bizitzeko gonbidapenarekin.

Zuzenketak

Ainarak herrira itzuliko dira liburua 2014. urtean argitaratu genuen. Geroztik, egileak, Ibon Muñoak, hainbat zuzenketa egin dizkio inprimatutako bertsioari, liburuaren izkribuak kopiatzean editoreek nahi gabe egindako akatsak zuzentzeko. Hartara, orain sarean eskura daukazun bertsio digital honetan behintzat erratak zuzendu ditugu.

Ibonek agindutako zuzenketak kontsultatzeko: >> zuzenketak.pdf

HITZAURREA

Ainaren zain

Ezagutzen ditut Ainara izeneko txori batzuk. Behin ehiztariek harrapatu eta urrutiko kaioletan sartu zituzten. Ez ziren loroak, ordea. Horiei gustatu egiten zaie itxita bizitzea, Ainarei ez; gainera, loroek maite dute nagusiaren esana behin eta berriz errepikatzea, Ainarek ez. Horiek garbi dituzte ideiak eta gai dira eskopeta-zale maltzurrei aurre egiteko ere.

Euskal Herrian bietatik dago ugari: batetik, badaude datorrena datorrela burua jaitsi eta isilik gelditzen diren hegazti akritikoak. Beldurrak eta erosotasunak geldiarazi ditu, eta ikasi dute bizitzen alpiste apur batekin. Elikatzen dira, batez ere, futbolaz eta komunikabideen gezurrez. Nahikoa dute, ez dute gehiagoren beharrik. Tarteka haserretzen dira, beraien kirol talde kuttunak galdu duelako, edo kaiolako atea estutuko dietelako apur bat gehiago, baina ez dute ozenegi esango, badaezpada. Bestetik, zorionez, hegodun kritiko asko dago gurean. Iritzia dute edozein gertakizunen aurrean. Haserretu egiten dira eta salatu egiten dituzte injustiziak. Ez dute gainekoen esana onartzen beraien galbahetik igaro gabe, hausnartu gabe. Beraien iritzia ematen dute ausardiaz eta zorrotz, baina baikortasunez.

Niri iritsi zait belarri ertzera, Eibarko Ainara baten kantu hots ederra. Abesten aritu zait 2011ko otsailetik 2013ko irailera arte. Zortziko zaharrean bota dit bertso ugari, hamarreko txikian ere ez gutxi, baina baita habaneran eta bederatziko txikian ere. Kartzelako gertaerei buruz, herenegun; Euskal Herriko gairen baten gainean, atzo; historiaren inguruan, gaur, eta sarri, politikaz, zein maitasunaz… ez dut aspertzeko tarterik izan inondik ere.

Zuri, irakurle, ez dizu inork kantatuko goxo-goxo belarrira, zorte izugarria duzu, ordea. Izan ere, bertso guzti-guztiak esku artean dituzu liburu mardul honetan. Hala ere, irakurri egin ditzakezu eta Ainara bat etxe ondoko zuhaitzetik ari zaizula irudikatu; edo zure ondoan dagoenari eska diezaiokezu abesteko, zu lasai-lasai etzanda zauden bitartean.

Begiz ikusi edo belarriz entzun, kontua da bertsook zeure baitan sentitzea. Barre egitea umore zipriztin bakoitzarekin, edo negar bere malenkoniarekin bat egitean. Konplizitate keinuak ere eragingo dizkizute, tarteka. Ez zaitez liburuaren gainetik pasa, senti ezazu zeure barrenean hitz bakoitzaren arnasa.

Orain isilik dago gure Ainara. Niri, behintzat, ez zait aspaldian iritsi bere kanturik belarri ertzetara. Bertso berriak prestatzen ariko da ziurrenik. Kukua bai, kukua sarritan entzun dut 2014ko udaberrian. Errepikakorra da bere jarduna, baina polita oso, beti adarra jotzen ariko balitz bezala. Askatasun izugarria du txori horrek. Nahi duenean etorri eta okupatuko du txantxangorriaren kabia, trukean ezer eskaini gabe, gainera. Libre ibiliko da zuhaitzez-zuhaitz eta kabiz-kabi. Boterea ere badu, bestalde. Entzuten dugun lehen aldian, aldean dirurik ez badugu, begizkoa botako digu, eta gure ekonomia apalari bere horretan eutsiko dio urtebetez. Hala eta guztiz ere, izugarri pozten gaitu bere soinua entzuteak, patrikan sosik izan ala ez izan.

Ainarek, aldiz, ezin dute Euskal Herrira etorri oraindik. Garesti ordaintzen ari dira txori konprometituak izatea. Izan ere, oso urrunetik heldu zait musika. Batzuetan, interferentziak izan ditu soinuak, baina azkenerako lortu dut dena garbi entzutea. Baikorra da mezua, gelditu zaidan sentsazioaren bestekoa. Lasai nago, Ainarak Euskal Herrira itzuliko direlako. Ea laster datozen gure basoetara, lastima baita horrenbeste zeresan daukaten txoriak urrun eta preso bizi beharra. Kuku bihurria entzuteaz hainbeste pozten bagara, zer sentituko ote dugu Ainaren ahotsa
gurean entzutean?

Ez dizut ezer gehiago aurreratu nahi. Nago honaino iritsi bazara liburu honetako bertso sortak ere gustura irakurriko dituzula. On egin!

Iritsi zait urrutiko
txoriaren kantu hotsa,
eta distantziak ez du
bilakatu kantu hotza.
Heldu zait malenkonia
haserrea eta poza,
bere deiadar ozena
polita bezain zorrotza.
Euskal Herriaz dihardu
ezer ez zaio arrotza,
gorputza Andaluzian
gure artean bihotza,
kilometro asko dago,
baina oso tarte motza (ber.)

Mikel Arrillaga
Eibar, 2014ko maiatzaren 18a

/ literatura koadernoak / ataramiñe / literaturakoadernoak.org /

Atalak: Ataramiñe, Bertsoak, katalogoa, liburuak, PDF, Poesia, presoak

[Bideoak] “Joseba Sarrionandia. Narrazio guztiak” jardunaldietako hitzaldiak

2015 23 uztaila

“Narrazio guztiak“ jardunaldietako hitzaldien bideoak

Bilbo Zaharra Forum & Euskaltzaindia

Bernardo Atxaga
Deserrri eta kartzela poemak
2015.06.02

1:12:44

Juan Jose Ibarretxe eta Karmelo Landa
20015.06.03

1:31:59

Aiora Jaka eta Jose Enrike Urrutia Capeau
2014.06.04

1:19:43

→ [Aurreko hitzaldien bideoak] “Abesoj Aidnanoirras, 35 urte idazten” Bilbo Zaharra forumeko hitzaldiak

/ literatura koadernoak / ataramiñe / literaturakoadernoak.org /

Atalak: Bideoak

Gorka Fraile: “Gutuna”

2015 22 uztaila

→ mugalari.info: GORKA FRAILE ESCRIBE A MUGALARI | “No me faltan fuerzas y ánimo para hacer frente al cáncer, cárcel y obstáculos que me pongan”

Kaixo Mugalariok!

Os escribo desde mi txabolo, celda 43 del módulo conflictivo de la cárcel de Badajoz en compañía de mis colegas las cucarachas y los pesados de los mosquitos a 42 grados. ¡Qué mejor sitio que este para recuperarme de una intervención quirúrgica! Compañía no me falta, no.

Los que me conocen saben que no soy amigo de los protagonismos, tampoco de los personalismos y por lo tanto no me siento especialmente cómodo escribiendo todo esto. Desgraciadamente, un cáncer y más concretamente lo sucedido en el hospital cuando me lo iban a extirpar me han hecho, muy a mi pesar, protagonista. Muchos de vosotros habéis preguntado a mi familia por lo ocurrido y por esto me tenéis aquí. Iban Gorriti me ha ofrecido su periódico digital Mugalari para explayarme en todo lo que quiera, así que de antemano le doy las gracias.

Como muchos de vosotros sabéis, a raíz de una herida que me hice en la lengua y que después de diferentes tratamientos en la cárcel no mejoró, me derivaron al hospital donde por medio de una biopsia me diagnosticaron un tumor maligno en la lengua, un cáncer. Después de alguna prueba más, el equipo médico máxilofacial del hospital público Infanta Cristina de Badajoz, decidió que había que operar. La intervención quirúrgica consistía en quitarme un tercio de lengua y reconstruirla con arterias, músculos y demás que me sacaban del antebrazo izquierdo.

Y además y solamente por precaución, ya que no tenía el mal decidieron quitarme los ganglios del lado derecho del cuello. La operación que fue calificada por los médicos como de “gran envergadura y gran complejidad” debía de comenzar por la mañana temprano y no terminaría hasta la tarde noche. Por todo esto decidieron que debería ser ingresado con 24 horas de antelación para así mantenerme en observación y bajo control médico y en un ambiente lo más tranquilo posible, en una especie de preparación preoperatoria.

Pues bien, la operación la programaron para el martes 9 de junio por lo que el lunes 8 de junio, a las 07.30 horas fui trasladado por la Polícia Nacional desde la cárcel hasta el hospital. Como os podréis imaginar, los días anteriores fueron días de nervios y de temores ante lo que podría pasar en la intervención. Días y noches de gran incertidumbre y con un handicap añadido, el hecho de estar preso. En estos últimos 17 años nunca había sido ingresado así que no sabía muy bien a que me podía enfrentar. Hablando con mis compañeros llegué a hacerme, más o menos, una idea de cómo iba a ser, incluso me mentalicé por si tenía que hacer frente a la peor de las opciones. De poco me valió, la realidad acabó siendo infinitamente peor.

Llegué al hospital custodiado por la policía y directamente me metieron en la habitación 720. Era la última al final de un pasillo. Me sentaron en una silla, con las manos esposadas a la espalda. Dos policías se situaron al fondo de la habitación, yo en medio y otros tres a la entrada. Al ser la habitación como la de cualquier hospital, esto es no acondicionada para la estancia de pres@s, en un principio pensé que me tendrían ahí temporalmente, a la espera de pasarme a una que si lo estuviera.

Así pensaba hasta que a media mañana entró un chaval de mantenimiento y puso en la ventana unos topes de seguridad para que ésta no se pudiera abrir (ni que fuera a fugarme desde la séptima planta). Fue en este momento cuando saltaron todas mis alarmas. Para entonces tenía las muñecas destrozadas por las esposas e inevitablemente cada vez estaba más cansado y angustiado.

Les pregunté a los policía cuál era el plan, si me iban a llevar a otra habitación adaptada para pres@s (en la que pudiera estar sólo y sin las esposas) y dijeron que no, que de esa habitación ya no me movía hasta la operación del día siguiente. Siendo así las cosas, les pedí que me quitaran las esposas, que cerraran la puerta de la habitación y que me dejasen solo, que de ahí no podía ir a ningún sitio y que lo que necesitaba era tranquilidad para enfrentarme con el máximo de garantías a una intervención tan dura.

La respuesta de la policía fue a todo que no, que la puerta iba a seguir abierta, ellos dentro de la habitación y que no me iban a tener esposado durante todo el día y toda la noche, sino que también lo iban a hacer después de la operación. Tremendo, esas palabras y el odio con las que fueron dichas, no dejaron a partir de ese momento, de retumbar en mi cabeza. Sólo imaginar en que iba a convertirse la intervención me hacía temblar.

Insistí en que no podía ser, tratarme así era inhumano y que preguntasen a sus superiores. No sirvió para nada mi insistencia, se limitaron a menear unas hojas fotocopiadas, diciendo que era el protocolo de actuación, que ellos lo estaban siguiendo al píe de la letra y que éste había sido redactada por sus superiores.

No llevaba allí más que 3 o 4 horas y la angustia se apoderaba de mí. Poco después entró un médico para informarme que a última hora habían decidido practicarme una traqueostomía en la operación. Cada vez lo veía todo más negro, más complicado y psicológicamente empezaba a afectarme.

Después de comer, agotado y sentado en un sofá y por su puesto esposado, intenté dormir o por lo menos descansar y tranquilizarme un poco. Bastó que cerrase los ojos para que tres de los policías se pusieran a jugar con lo móviles y sus ruiditos, y los otros sacaran un ordenador portátil y se liaron a ver los capítulos de una serie a todo volumen. Sin poder dormir, durante estas horas mi cabeza siguió funcionando a toda máquina, pensando en la intervención, en la traqueo, en las esposas, en los policías, en su actitud… así que por la tarde cuando vinieron a visitarme mi tía, mi hermana y mi mujer, diez minutos cada una estaba desesperado.

Mi hermana me encontró en tal estado de nerviosismo que al salir de la habitación rompió a llorar, mientras que mi tía se llevó tal impresión que según se alejaba de la habitación le empezaron a fallar las piernas y estuvo a punto de caerse. A mi mujer le planteé seriamente la renuncia a la operación porque no tenía nada claro que pudiera salir bien de ella y que me llevasen de vuelta a la cárcel. A duras penas me convenció y menos mal porque a estas enfermedades no se les puede dar tiempo.

La tarde transcurrió como el resto del día, aunque la medida en que pasaba el tiempo mi agotamiento físico pero sobre todo el psicológico iba en aumento de manera exponencial. Llegó la noche y solicité a la policía acostarme. Entré en la cama y como era de esperar me esposaron a ella. El tiempo seguía pasando, los policías seguían con sus móviles y viendo películas, el ruido no me dejaba dormir, mi cabeza seguía dándole vueltas a todo, a mi situación pero sobre todo a lo que estaba por venir tras la operación.

Posteriormente, bien entrada la noche, los policías apagaron los móviles y el ordenador, pero nada cambió, dos de ellos se dedicaron a hablar animadamente, bien alto para que pudiera oírlos, otro de ellos se tiró toda la noche tosiendo y un cuarto se quedó dormido y no dejó de roncar ni un minuto.

Estando las cosas así, llegó un momento, en que teniendo que hacer frente a una intervención de gran peligrosidad, estando además preso, sin apenas haber podido ver a mi familia, rodeado de policías armados que habían decidido hacerme la vida imposible, esposado desde hacía casi 24 horas, sin haber podido dormir en las últimas 48 horas… llegó un momento en que estaba psicológicamente tan destrozado y tan hundido, que supe que, de seguir así las cosas, si después de la operación algo no cambiaba, era cuestión de tiempo que perdiese la cordura.

A partir de ese momento tuve la certeza de que no saldría bien, tal vez me quitasen el cáncer, pero a costa de perder la cabeza. Por la mañana temprano y sin pegar ojo vinieron a por mí, me llevaron a quirófano. Entre allí escoltado por dos policías y esposado a la cama. Así me durmieron. Los dos policías estuvieron durante toda la operación conmigo dentro del quirófano, igual también por si me podría escapar.

Desperté en la sala de reanimación, aunque me metieron anestesia para que estuviera dormido durante 48 horas, desperté 24 horas antes, según parece debido a la bomba de relojería en que se había convertido mi cuerpo por los nervios. Desperté con un tubo para la comida metido por la nariz, otro para orinar metido en el pene, en el cuello la traqueotomía con el respirador, además de una vía de drenaje en el cuello, otra en el brazo izquierdo que además lo tenía vendado y en el dedo índice un caperuchón para las pulsaciones.

En el brazo derecho tenía otras tres vías conectadas a diferentes bolsas (sueros, medicación…). Tenía también las muñecas atadas a la cama aunque en esta ocasión por motivos médicos, ya que al despertar había intentado arrancar los tubos y vías que llevaba puestos.

En la sala de reanimación pasé otras 24 horas. Poco después de despertar se me acercó un policía de edad avanzada y me dijo “tranquilo Fraile, mientras esté yo de guardia nadie te va a molestar ni esposar”.

Ya por la tarde entró Juli, mi mujer y me contó que Durango estaba movilizado, que tod@s vosotr@s estabais indignados, que los medios de comunicación se habían hecho eco de lo que estaba ocurriendo, que se estaban produciendo contactos a nivel médico, político, judicial y que mi situación iba a cambiar. Intentó convencerme de ello pero el daño psicológico que sufría era tan calamitoso que no me creía nada de lo sucedido.

Yo seguía con el miedo del postoperatorio metido en el cuerpo y además tuve la mala suerte de que me tocase una enfermera nada profesional que por el hecho de ser un preso político vasco, me odiase y maltratase con insultos, ironías y curándome mal y bruscamente. Cuando se lo conté a Juli en esa planta de reanimación, dio parte a la médica que sin ni tan siquiera preguntarle a la enfermera su versión, la apartó de mi lado y la sustituyó al segundo de la queja.

Algo habrían visto para apartarla tan rápido. Por lo tanto estas 24 horas que pasé en esa sala fueron una auténtica pesadilla. No podía cerrar los ojos porque cada vez que lo hacía me venían imágenes de sangre, vísceras, muertos, cuerpos mutilados… por lo que temía dormirme con esas visiones y no despertar cuerdo.

En esas condiciones y sin dormir, al día siguiente por la mañana me subieron a planta. Una vez en la habitación enseguida me di cuenta que Juli tenía razón con lo que me contó en reanimación. Los policías no eran los mismos y no entraron en la habitación sino que se limitaron a quedarse en el pasillo. Además al poco rato entró Juli con una sonrisa de oreja a oreja contándome que sí, que la pesadilla había acabado, que estuviese tranquilo y que para empezar nos habían autorizado las mismas visitas familiares que el resto de pacientes.

La policía no volvió a molestar, no volvieron a ponerme las esposas y la compañía de mi familia durante la convalecencia consiguió que poco a poco saliera del agujero en que estaba metido. Y aunque hoy en día, tres semanas después de la operación, todavía me emocione al recordar lo vivido, no me faltan fuerzas y ánimo para hacer frente al cáncer, al daño psicológico, a la cárcel y a todos los obstáculos que me pongan.

Y para acabar quiero dar las gracias a:

Mi ama y aita, ti@s, prim@s, herman@s, cuñad@s, sobris… en especial a mi prima Ainhoa y cuñada Nerea.

A los abogados, Etxerat, Jaiki Hadi, Sare…

A los diputados y senadores de Amaiur, a Sortu, a EH Bildu, a Dani Maeztu y a la alcaldesa de Durango.

A mi cuadrilla, amig@, conocid@s y cómo no a todos de que de una u otra manera os habéis interesado, habéis preguntado por mi y habéis participado en las movilizaciones.

A Iban Gorriti (Mugalari) por este espacio de libertad que ha creado.

A Anboto astekaria.

A María de Badajoz y sus compas por la solidaridad demostrada y el apoyo hacia mi familia y hacia mí.

Y de manera muy especial quiero dar las gracias a mi tía Txaro y mi hermana Pili que pasaron horas y horas en la sala de espera del hospital, que sufrieron conmigo cuando yo lo hacía y me cuidaron cuando más lo necesitaba.

Y para acabar quiero dedicar el homenaje más sentido a mis dos chicas: mi mujer Juli y mi txikitika Ilazki, que también estuvieron en Badajoz, también sufrieron y me cuidaron, por que sois lo mejor que me ha pasado y porque vuestra sola presencia me hace más feliz.

Bihotz-bihotzez maite zaituztet!

Esandakoa, eskerrik asko mundo guztioi et azulo zikin honetatik jaso ezazue nire besarkadarik beroena.

Lana, mobilizazioa eta borrokaren bidez helburu guztiak lortu ahal dira, beraz Animo eta Aurrera!

/ literatura koadernoak / ataramiñe / literaturakoadernoak.org /

Atalak: Gutunak, presoak

Burdin-hariak eta plastikozko koilarak

2015 22 uztaila

→ hamaika.eus: Burdin-hariak eta plastikozko koilarak

‘Burdin-hariak eta plastikozko koilarak’, Markel Ormazabal eta Oier Gonzalezek kartzelari buruz egindako gogoeta musikatua (Koldo Mitxelena, Donostia).

/ literatura koadernoak / ataramiñe / literaturakoadernoak.org /

Atalak: Bideoak

Iurdan Martitegi: “4.107.eguna”

2015 22 uztaila

MOULINS-YZEURE
Centre Pénitentiaire (kondenatuak)
Les Godets
B.P. 24
03 401 Yzeure Cédex
FRANCE

Abaunza Martinez, Javier (14 610)
Iriondo Yarza, Aitzol (14 884)
Martitegi Lizaso, Jurdan (14 736)

→ anboto.org: Iurdan Martitegik idatzitako gutuna: 4.107.eguna

Hiru euskal herritar Frantziako ipurtzuloan bahiturik. Deserrian. Elkarrekin baina bakarturik, ezin elkar ikusirik. Isolamendu auzoan “quartier d’isolement”, “contradictio in terminis”. Plaza publikoak kaiola honekin gutxi du ikusterik.

Zaila da deskribatzen. Patio eskubidea “droit” dugu, “dans le pays des droits de l’homme”, giza eskubideen herrian. “Droit”, eskuina da ere Molière-en hizkuntza hontan. Nire patioa berriz ezkerrekoa da beti. Boteretsuen aurrean estutzen dudan ukabila bezala edo gau ilunenean uzkurtzen zaidan bihotz minbera bezalatsu. Nire ezkerreko patioak 8 pausu ditu luze, 7 zabal eta hatz puntekin ukitzen dut sabaia. Goizean ordu bat eta arratsaldean beste ordu bat. Ni eta patioa bakar-bakarrik gaude. Tira, eguzki pisutsu hau ere agertu ohi da puntual hitzordura, kostata, tetxuko sare metaliko hirukoitz eta txarrantxen artean lekua egitea lortzen duenean. Isiltasunak ere egiten digu konpainia. Eta jada lau gara. Patioa, eguzkia, isiltasuna eta ni. Ez dago gaizki.

Kexatzerik ez. Kurloi bat ere entzun ohi dut batzutan urrunean baina ikusi ez. Nahiko balu ere ezingo luke patioan sartu eta egia esan, zer galdu ote zaio txoritxo askeari nire ezkerreko kaiola hontan? Ezer ez. Zulo honek ez du bizidunik merezi, ezta berau diseinatu, eraiki eta kudeatzen dutenak ere. Guk berriz, nik, hemen jarraituko dut, kaiola hontako bakardadearen konpainian. Bakarkako galdera erantzunetan. Makurtu nahi gaituzten aldiro, zutitzen ahalegintzen. Eusten. “Resistiendo”. “En résistance”. Noiz arte?

Azken orduko albistea: Beste 4 euskal herritar atxilo hartuak Baxe Nafarroan. Artean, Xabier eta Iñaki. Kaiola hauek krudelkeriz betetzen jarraitzeko beste lau bezero. Hau al zen bakea?

/ literatura koadernoak / ataramiñe / literaturakoadernoak.org /

Atalak: Gutunak, presoak

Jexuxmari Zalakain, “Kartzelako kronikak (eta XII)”

2015 21 uztaila

Jexuxmari Zalakain euskal preso politikoak Espetxeko Kronikak argitaratzen ohi ditu Herria 2000 Eliza aldizkarian espetxeratu zutenetik hona. XII. kronika hau 256. zenbakian argitaratu zuen. Eta kartzelako azken kronika izango da. Izan ere, irailaren 27an kaleratuko da Jexuxmari. Argazkia: Wikipedia

→ Kartzelako kronikak (eta XII)
Jexuxmari Zalakain Garaikoetxea
Euskal preso politikoa. Dueñas
Herria 2000 Eliza 256. zk. 2015.pdf

Hau izango da azkena!

Arratsalde zorria da. Egutegian udaberria markatu ahala berogailuak itzali dituztenez, ez da giro. Eskolan sartzeari utzi diot, neumonia harrapatu nahi ez badut. Orduz geroztik jantokiarekin erdibana egiten duen galeriako kristalera ondoan esertzen naiz, usu, tapoiak belarrietan ipinita jendearen zarata nolabait apaltzeko. Hala, bozgorailuetatik nire izena esan ote duten peskizan jarri naiz, nirearen bukaera berdina duten beste izen batzuk ere baibaitaude. Antza, nire izena izan da. Funtzionario bat hurbildu zait, ez ote dudan entzun galdezka. Banengoen bada. Bildu zure gauzak eta joan zaitez sarrerako modulura, esan dit. Agian luze joan zaidala. Zer ote den murtxikatzen abiatu naiz. Bertaratuta, beste funtzionario bat urreratu zait: Zalakain, pasa zaitez segurtasun-uztaitik. Zer egin ote dut… Pasa naiz. Ez du pi-pi-pi jo. Zuzendariordeak ikusi nahi zaitu. Ikusi. Arratsalde on. Erregimeneko Zuzendariordea naiz eta zurekin berba egin nahi dut. Berba. Bulego batean sartu eta aulkia erakutsi dit. Hau serioa da, neure artean. Zuzendari ordea naiz. Urte askoan, ez zaitut ezagutzen. Paper bat jarri dit begien aurrean. Hau eskatu didazu, ez? Dakidala, zuri ez dizut ezer eskatu. Kondenaren likidazioa da. Kontxo, hori bai! A.N.eko paper ofizialaren kopia bat luzatu dit. Beraz, irailean zoaz libre. Hala dirudi, bai. Mila esker. Agur.

Horrelaxe adierazi didate ofizialki nire askatasun-eguna: irailaren 27a. Jakin banekien, abokatuak esanda: 60 egun kendu dizkidate. 8 urtetan zehar astero epailearengana joaten aritzeagatik. Baina ni, egoskor, paper ofiziala nahi. Eskatu, kondenatu zintuen epaileari eskatu behar zenion; baina, tira, behingoz… Bai, behingoz albiste on bat: bukatu da nire kartzelaldia.

Maiatzaren amaieran idazten ari naiz nire azken kronika hau. Oraindik lau hilabete geratzen zaizkit: udaberria bukatu eta uda osoa, baina iraungitzat ematen dut nire bizitzaren fase hau. Nire gauzak nola atera aztertzen ari naiz -hiztegi potoloak, liburuak, koadernoak, karpetak-; nire beste hainbat gauza -arropa, izarak eta mantak batik bat- nori oparitu. Gauza handirik ez txaboloa hustutzen. Nire bizitzako 20. etxe-aldaketa izango da.

Bukatu da, akabo

Beharbada balantzea egiteko ordua da. Nire irakurle eta lagunek badakizue dagoeneko eginda daukadala. Ikus Ataramiñe. Ez naiz errepikatzen hasiko. Hala ere gauza batzuk esan nahi ditut nire azken kronika honetan, espetxetik. Hasteko, eskerrik asko: nirekin egon zareten guztioi: idazten, bisitatzen, animoak eta musuak bidaltzen. Nire gauzen (arroparen, diruaren, liburuen) ardura hartu duzuenoi. Ia-ia ezagutu gabe nirekin harremana josi duzuenoi. Aldika bederen gorantziak bidali dizkidazuen guztioi. H2000eko talde osoari: nire ausentzian hain gartsuki eta bikain aldizkaria argitaratzen jarraitu duelako, nik uste baino lan ederragoak osatu duzuelako alez ale, betiko xumetasuna gordez; orobat, gu guztion aldizkaria bizirik mantentzen asmatu duzuelako, kemenez eta gogoz, arrastoa galdu gabe. Eta nola ez, nire kartzelako kronikak gustura jaso dituzuelako. Zoritxarrez ez dut aukerarik izan kartzelako egoera bere osotasunean deskribatzeko. Dakizuenez, Soto del Realeko asteburua eta Valdemoroko hilabetea kenduta, Dueñaseko 11. moduluan eman ditut nire kondenako zortzi urteak -barruko hizkeran esanda, kanpaina osoa-. Ez dut ikusi dudana besterik kontatu nahi izan. Ulertuko duzue, hala ere, kartzeletan joan-etorri handia egoten dela, eta jendearekin batera beste patioetako iritzi-miritziak heltzen dira: beraz, esan genezake, mutatis mutandiz, toki guztietan txakurrak ortozik.

Hogeita hamalau borroka-kide ezagutu ditut Dueñasen. Horietatik hamar bat lagunekin estutu ditut harremanak, elkarrekin bizi izan baikara: Jose Luis, Iñaki, Ibon, Oskar, Igor O. eta Igor CH, Mikel, Txomin, Oier eta Lander. Besteekin noizbehinka eta presaka egon naiz, lokutorio bidean, erizaindegian, hauteskunde egunetan, etab. Gehiagorako tarterik ez da egon. Nahi baino gutxiagotan eduki dut kolektiboaren berri zuzena, abokatuen bisita, beste espetxetan dauden preso politikoekin gure gauzei buruz patxadaz mintzatzeko bete. Beste dozena bat lagunekin izan dut korrespondentzia idatzia, jakinda, noski, gure eskutitz guztiak begiluzeen begiradapetik pasatzen direla, eta ondorioz, autozentsura ezinbestekoa dela. Zer erremedio, ez baduzu prentsaren lehen orrialdeetan atera edo albistegiren bat ireki. Irudipena dut horretarako famatua izan behar duzula; edozeinen iritziak ez dira albiste. Kontuz ibiltzea onena, edozein moduz. Inoiz ez baita onerako izaten, kalterako baizik. Esan nahi dudana da nire ikuspegia, kartzelari buruz, partziala dela; protagonista eta esperientzia asko zuzenean ezagutu gabe noa.

Inoiz idatzi dut: kartzelaldi arina izan da nirea. Kide beteranoek kontatu didatenaren aldean, deus ez. Nire baitan, nire bizitzako faktura batzuk ordaintzen, sentitu dudan oinaze bortitza, askatasun falta fisikoa baino, hagitzez, saminagoa izan da. Kitto. Amaitu da.

Kartzela ala sikiatrikoa

Beharbada nire izaera izango da: arreta berezia jarri dut preso arrunten egoera, bizimodua eta etorkizuna behatzen. Nire lehen (eta espero dut azken) kanpaina izan da, eta biziki hunkitu nau barruko bizitzak. Atzerritarrentzako espetxean egon naiz, beraz, mundu osoko auzoak izan ditut; jende pobrea, kolpatua, bizitzak igatua, drogaz ondatua, bizimodu txukunagoaren bila urrunetik etorri eta alferrik galdua, hizkuntza, kultura eta erlijio anitzeko jendea, trapitxeoan eta gezurrezko harremanetan zaildua, gure gizartearen bazterrean bizitzera behartua. Espetxean inori ez zaio galdetzen zergatik heldu den bertara, zer demontre gertatu zaion. Askok galdetu gabe kontatzen du, konfiantza minimoa somatuz gero. Egia esaten ari ote diren igartzea ez da samurra izaten, miseria estaltzeko ez baitago gaizki fantasia apur bat. Geien-gehienek harreman eskasa daukate familiarekin, ez telefonoz, ez bisita bidez. Ondorioz, eskean ibili ohi dira, ahal badute euskaldunen abaroan. Hemengo aberatsak gara, diruz eta maitasunez. Aho zabalik geratzen dira astero daukagula lagunen bat lokutorioan zain, senideren bat bisean. Zuek bai zoriontsuak, entzun diet inoiz. Batzuekin oso ondo konpondu naiz, ahal izan dudan arreta guztia jarri dut ulertzen, nire neurrien arabera eusten, bizitza alegratzen (kafea, tabakoa eta garagardoarekin hobeto!). Enpatia falta ez da nire akatsetako bat. Askotan zaila bilakatzen da jende hau nola lagundu ebaztea. Miseriak norberekoikeria ekartzen du, sarri. Presentea dute beltza, eta etorkizuna zer esanik ez. Euskal herritar koadrila ere ezagutu dut, atzerritarrak bezain galduak, komeriak izango dituztenak gure gizartean egoki txertatzeko: lanik ez eta gogorik ere ez, malo! Lastima nik nobelista izateko gaitasunik ez izatea. Soberan dago hemen gaia.

Maiz galdetu diot neure buruari: hauetako batzuek zer demontre egiten dute hemen. Espetxea baino gehiago sikiatrikoa ematen du. Bere burua gobernatzeko gai ez den jend3ea, burutik seko nahasia, injekzio gogoren bidez irauten dutenak patioan, zonbiak iduri, sekulan inorekin hitz egin gabe, hara eta hona bueltaka, begiak lurrean josita, bere buruarekin bakarrizketan, lo zorroan, lo astun sikiatrikoan.

Halako batean euskal herritar gizajo bat bidali digu hezitzaileak: joan zaitez Zalakain eta Marurirekin, horiekin ondo ibiliko zara. Gaixo sikiatriko diagnostikatua da. Lagun iezaiozue, erregutu dit hezitzaileak. Eta aitortu dit: auskalo non bukatuko duen! Eta hau bezala patioko asko. Hauek sikiatrikoan egon beharko lukete, baina gizarteak ez du erantzun egokirik; barrura eta hor konpon. Arrazoia daukazu. Zer esan behar nion, ikusita barruko populazioaren gehiengoa botika sikiatrikoak hartzen dabilela…

Kezkatuta noa

Aitortza bat egin behar badut nire azken kronika honetan, hauxe: oso kezkatuta noa, preso politikoen etorkizunari dagokionez. Jaurlaritzak Hitzeman eta Zuzen Bide proiektuak bidali dizkigu. EH Bilduk Bakerako Euskal Bidea proposatu du, non preso politikoon ibilbidea marrazten den kalerantz. Programak programa -alde nabarmenak daudela onartuz eta denetan dauden alde positiboak ukatu gabe- non dago testu hori(ek) errealitate bihurtzeko mekanismorik? Inon ez. Ez naiz hasiko nire argudioak aletzen. Hain ergela ez naiz. Denbora izango dugu kalean patxadaz, dagokienekin, mintzatzeko. Irudipena dut, hala ere, luzerako, oso luzerako, doala kontua. Ni joango naiz eta barruan jarraituko dute besteek, bakoitza bere txandaren zain: L. (nire izateko bikotea azken lau urteotan), 19 urterekin hasi zen kondena, 3 urte barru (ia 40rekin) bukatuko ote duen amestuz; O. kendu dioten konfiantzako sikologoaren hutsunea nola beteko duen aztertuz; JM. patioko hormigoia zapaltzearekin bat Hernaniko baserria gogoan, sumatzen hasi den bertigoak gainditu ezinik; B., 14 urte jan ondoren bi haurrengana so, etorkizunaren haizeak nondik joko ote duen peskizan.

Beste inoiz erre idatzi dut. Sarreran esan zidaten hemendik konplituta ateratzen da, motel. Hori besterik ez dut ikusi; hiltzeko zorian zaude edo hobe duzu barruko indarrak bildu eta eustea. Aitzol eta Jose Migel hor daude gaixo larri: nire ikasleak izan ziren, bat unibertsitatean eta bestea seminarioan. Irteeran, beste beterano batek esan dit: zu aterako zara, ni eta ni bezalakoak ateratzea da arazoa. Kode Penala aldatu gabe, jai! Prozesuetan konfiantza ez galtzea ezinbestekoa da. Helburuak epe motzerako proiektatu eta sinetsaraztea berriz, etsigarria. Nire esperientziak erakutsi dit presoak tinko eta lasai jarraitzeko behar dituela aupadak… Edozein moduz, agur eta eutsi goiari, adiskideak!

→ Kartzelako kronikak (XI)
Jexuxmari Zalakain Garaikoetxea
Euskal preso politikoa. Dueñas
Herria 2000 Eliza 252. zk. 2014.pdf

→ Kartzelako kronikak (X)
Jexuxmari Zalakain Garaikoetxea Euskal preso politikoa. Dueñas
Herria 2000 Eliza 249. zk. 2014.pdf

→ Kartzelako kronikak (IX)
Jexuxmari Zalakain Garaikoetxea. Euskal preso politikoa. Dueñas
Herria 2000 Eliza 246. zk. 2013.pdf

→ Kartzelako kronikak (VIII)
Jexuxmari Zalakain Garaikoetxea. Euskal preso politikoa. Dueñas
Herria 2000 Eliza 244. zk. 2013.pdf

→ Kartzelako kronikak (VII)
Jexuxmari Zalakain Garaikoetxea. Euskal preso politikoa. Dueñas
Herria 2000 Eliza 240. zk. 2012.pdf

→ Kartzelako kronikak (VI)
Jexuxmari Zalakain Garaikoetxea. Euskal preso politikoa. Dueñas
Herria 2000 Eliza 237. zk. 2012.pdf

→ Kartzelako kronikak (V)
Jexuxmari Zalakain Garaikoetxea. Euskal preso politikoa. Dueñas
Herria 2000 Eliza 233. zk. 2011.pdf

→ Kartzelako kronikak (IV)
Jexuxmari Zalakain Garaikoetxea. Euskal preso politikoa. Dueñas
Herria 2000 Eliza 227. zk. 2010.pdf

→ Kartzelako kronikak (III)
Jexuxmari Zalakain Garaikoetxea. Euskal preso politikoa. Dueñas
Herria 2000 Eliza 224. zk. 2010.pdf

→ Gutuna
Jexuxmari Zalakain Garaikoetxea. Euskal preso politikoa. Dueñas
Herria 2000 Eliza 219. zk. 2009.pdf

→ Kartzelako kronikak (II)
Jexuxmari Zalakain Garaikoetxea. Euskal preso politikoa. Dueñas
Herria 2000 Eliza 218. zk. 2009.pdf

→ Kartzelako kronikak
Jexuxmari Zalakain Garaikoetxea. Euskal preso politikoa. Dueñas
Herria 2000 Eliza 215. zk. 2008.pdf

Herria 2000 Eliza. Espetxearen inguruko ale bereziak

→ Espetxe suntsitzailea
Herria 2000 Eliza 233. zk. 2011.pdf

→ Biktima isilduak
Herria 2000 Eliza 220. zk. 2009.pdf

/ literatura koadernoak / ataramiñe / literaturakoadernoak.org /

Atalak: presoak

“Txabolotik” Jon Mintegiagaren bloga

2015 4 ekaina

Blogeko irudia: Iker Moreno

Jon Mintegiaga Oiarbide (Ibarra, Gipuzkoa) euskal preso politikoak TXABOLOTIK bloga ireki berri du. Atzo bertan argitaratu zuen lehen sarrera:

Txabolotik

Ingurune libre batetik -hau erlatiboa izanagatik- supituki, indarrez erauzia izan denak, luzea, oso luzea bihurtu daiteken bizitoki antinaturala goitik behera, amorruz araututako itxitura bat izango dela asimilatzen duenean, zizela hartu eta lehenagotik bertan dauden edo igaro diren kideek harresian egindako pitzaduretan sakontzen saiatzen da, zulatutako txirrikituetatik askatasuna arnastu eta behatzen bat ateratzeko sikiera.

Fisikoki edo mentalki aldamenean izango dituen kideen abaroan, edo herritik, etxekoek, lagunek, maite dutenek bota dioten eta tiraka dauden sokari helduta, duintasunari eutsi nahiean daukan gutxia mantendu eta esparruak zabaltzeari ekiten dio, egunerokoan hamaika pasarte pilatuz, bizitza bera bezain arrunt edo konplexuak, sarritan bortitzak, absurduak (zenbaitetan barregarriak), miseriazkoak edo aparteko laguntasun nahiz maitasunezkoak izan daitezkeenak.

Kanpotik zekarren pentsaera aldatu egingo zaio halabeharrez, iraultzaileak esan zuen bezala ez baita berdin pentsatzen jauregi batean edo etxola batean. Perspektiba, ikuspuntua, ezberdina baita Gaztelugatxeko ermitatik edo Lezeko haitzulotik, mendi puntatik edo erreka bazterretik, kaletik edo kartzelatik, norberaren etxeko gelatik edo 4 x 2ko ziegatik, txabolotik.

Jon Mintegiaga 2015eko urtarriletik hona daukate espetxean, Herrira elkarteko kide izatearen akusaziopean. Egun Madrid III espetxean dago, Valdemoron.

2009an El Filtro liburua argitaratu zuen Txalaparta argitaletxean. 2011n Frankismoa eta trantsizioa Tolosaldean eta Leitzaldean, Joxemi Saizarrekin batera. Ataramiñe03 eta Ataramiñe05ean ere argitaratu ditu hainbat testu labur.

/ literatura koadernoak / ataramiñe / literaturakoadernoak.org /

Atalak: presoak

“BOBBY SANDS Martxa baten lehen notak” liburuaren aurkezpena

2015 12 maiatza

Bobby Sands. Martxa baten lehen notak
Denis O’Hearn
Euskaratzaileak: Aitzol Iriondo eta Jurgi Garitagoitia
Txalaparta, 2015

Aitzol Iriondo eta Jurgi Garitagoitiaren gutuna

Liburuaren lema egokia zein litzatekeen pentsatzen hasi ginenean, ez genuen denbora askorik eman martxa baten lehen notak aukeratzeko. Gure baitan datzalako eguzkiak, laiotzean ere. Nazim Hikmet turkiarrak bere poemarekin esan zuen ez zutela lurperatuko abesten hasi gabe, kanta bukatu gabea izanen zela jakin arren. Espetxean idatzitako poema da turkiarrarena, tristezia bat azpimarratzen duena. Bobby Sands eta bere burkideak espetxean hasi ziren kantuan, beren buruei eta baita herritarrei ere. Egoerarik makurrenean, borrokatzen segitzeko arrazoiak bazeudela argi utzi zuten eta borroka horretan, moldeak ez zutela zertan beti berdinak izan behar. Norberaren iniziatiba eta indarretik sortzen direla borrokarik ederrenak, zailenak, arrakastatsuenak. Laiotzaren itzalean antolatutako protesta bat, tamaina horretara eramatea bera bakarrik, arrakasta izan zelako. Irabazi zutelako. Gizabanakoaren mailarik gorenera iristea lortu zutelako.

Laiotzetik dator itzulpen hau ere. Ez borroka faltan gaudelako eta irakaspenik behar dugulako. Euskaldunok sufritu dugu itzalean, latzak izan dira hamaika protesta. Historia luzea da euskaldunarena eta kartzelarena. Kartzelari, egunero, aurre egitearen borroka gogorra izanik, beste irtenbiderik ez dagoela iritzita, gorputza armatzat hartuta odolez gure mezuak idatzi ditugu ziegaren paretetan. Ez dago irakaspenik, ez dago leziorik liburu honetan. Dago elkartasuna dago konplizitatea dago maitasuna… eta dago bizitza. Bere latzean, bizitza. Bere latzean, bizitza. Barrote artetik oihu egiteko beharra ikaragarria delako, ametsak sobera daudelako, barroteak beste eta giltzak falta direlako. Geure oihu bihurtu dugu itzulpena, garrasi antzeko bat. Irlandarrekin batera sentitu gara biluzik, zikin, goseturik, malkotan eta irribarrearekin. Hor dagoelako edertasuna… irribarrean. Determinazioan, insistentzian, pazientzian… taldean. Hortik erne da askatasuna.

Lan honek gure egunak bete zituen. Bete beharretako bat baliatu eta gure martxa markatu. Nekatzeraino… gozatzeraino! Halako liburu formatuan amaituko zuenik imajinatu ere egin gabe ekin genion lanari. Geure buruari ekarpena egiten hasi eta Euskal Herriari, behar zuen bezala, euskaraz, ekarpentxoa egiten amaitu dugu. Ez da gutxi, gero! Baina geurea zen eguneko zereginetik puntu honetaraino iritsi ahal izateko, ez gara gu izan bakarrik. Taldea izan da.

Horregatik, mila esker bihotzez, Mitxel, Arkaitz, Patri eta beraiekin batera gure proiektutxo hau egikaritzera eraman dutenei. Julieren indar dosiak bete gintuen. Eta Denisen ekimenak piztu du hau dena. Ez garelako gu bakarrik.

Tiocfiadh ar la!

Aitzol Iriondo Yarza / Jurgi Garitagoitia Salegi
2015eko apirilean, askatasuna bihotzean

→ txalaparta: BOBBY SANDS: Martxa baten lehen notak
→ Aitzol Iriondo eta Jurgi Garitagoitiaren gutuna
→ gara: «Bobby Sands», laiotzetik itzulitako biografia gordin bezain gizatiarra
→ naiz.eus: Bobby Sands-en biografia argitaratu du Txalapartak
→ uriola.eus: Bobby Sandsen biografia euskaratu dute Jurgi Garitagoitia eta Aitzol Iriondok
→ info7: Gaurkoan, Txalapartako Mikel Sotok “Bobby Sands: Martxa baten lehen notak” liburua gomendatu digu
→ txalapartatik.info: Bobby Sandsen biografia aurkeztu dugu
→ youtube.com: Mitxel Sarasketa ‘Bobby Sands. Martxa baten lehen notak’ liburuaren aurkezpena
→ youtube.com: Bobby Sandsen biografiaren aurkezpena · Eoin O’Broin (Sinn Fein)

/ literatura koadernoak / ataramiñe / literaturakoadernoak.org /

Atalak: Espetxeko gutunak, liburuak, presoak

Mikel Antza, “AMETSAK ERE ZAIN”

2015 30 apirila

Mikel Antza
Ametsak ere zain
Poesia
Susa, 2015

Hilabete batzuk neramatzan kartzela aldi luze honetako hamar urteotan idatzitako hainbat poemekin bueltaka. Iazko Durangorako prestatu nahi izan nuen bilduma bat, Iosu Uribetxeberria zenarentzat, hil hurren baitzegoen, eta ondorenean baino, beraganako sentimenduak aurrez helaraztea egokiagoa neritzon. Azkenean, poema bildumaren proiektua alde batera utzi eta ATARAMIÑE aldizkarian argitara eman nituen poema batzuk, berari igorriz INVICTUS izenburua ipini nion poema kaiera.
Garai bertsuan, tarteka liburuak igortzen dizkidan lagun anonimo batek, Aime Cesaire-ren Cahier d’un retour au pays natal helarazi zidan. Abendu amaiera aldean, bazkal ostean, ohean etzanda irakurtzen ari nintzela, eztanda egin zuen nire baitan. Ez nuen dena ulertzen, ulertzen nuen ordea Cesaire zer ari zitzaidan esaten. Nire baitan lozorroan lotsatuta zegoen ahotsa esnatu zitzaidan.
Askatasuna sentitu nuen. “Horrela ere idatz daiteke poesia” sentitu nuen. Zuzenagoa da “horrela idatzi behar da poesia” sentitu nuela esatea.
Eta hurrengo egun eta asteetan, oheratu aurretik gauero bezala, musika ipini, polarra jantzi, ziegako leihoa zabaldu, bertan bermatuta, izarrak antzematen saiatuz, burdina barrak aski ez eta gaineratu dizkiguten sareko laukitxoetan jolasean zebilen armiarmari beha, hegoaldeko haizeari zelatan, nire barneko ahotsari bide eman nion.
Susaren Munduko Poesia Kaierak ere lagun izan ditut, Aime Cesaire (berriro!), Georg Trakl, Emily Dickinson… Gaztarokoak etorri zitzaizkidan gogora, alemaniar erromantikoak, Oscar Wilde ere bai, eta Walt Whitman… eta izenez oroitzen ez ditudanak, eta kantak, eta erritmoak eta errimak, gaueko dantzarekin hamar urteotan bildutako poemekin josi eta nahasi ditudanak.

Poema gordinak dira, gogorrak, heriotza eta kartzela eta gerra dute gai. Mina eta samina. Garratzak ere badira pasarte batzuk, ez oso “poetikoak” beharbada.
Baina maitasunezko poemak ere dira, norbanakoa baitute gai eta helburu. Eta aurrenik neroni; liburu honen idazketa bitartean nigan eragindako aldaketa sentitu baitut. Eta maitasunezko poemak ere dira, askatasuna dutelako amets, askatasunez idatziak direlako.

Ulertzen den poesia idatzi nahi izan dut. Ez dut dena murtxikatuta eman ordea. Eta, seguruenera, hainbat pasarte ilun edo ulertezin gertatuko zaizkio irakurleari. Hemen barruan sentitzen den desolazioa bere sakontasunean behar bezala azaltzeko trebezia handia behar da. Bart, ohean etzanda, “sabai zurian pentagrama zurtzak” ikusi ditut. Gure zerua infernu arin bat da.

Liburuaren osaketa ez da erraza izan, hemengo lubakietan ez dago tiro hotsik, ez granada eztandarik, ezta lokatzik. Isilagoa da bizi dugun suntsipena. Liburua bukatzear nuela, martxo hasieran, miaketa orokorra deritzoten bat egin ziguten. Goizeko zazpietan sartu zitzaizkigun kaskodun mozorrotuak, ezkutuak aurretik zituztela. Eskuburdinak atzean lotu eta atxilo hartu gintuzten, ziega huts batera eraman eta bi mozorrotuk gure burua biluztera behartu gintuzten, eskuargi batekin uzkia arakatzeko, hirugarren batek dena filmatzen zuen artean.
Zigor-ziegako bi egonaldiren artean amaitu dut AMETSAK ERE ZAIN, doi-doi. Beste haren duela hogeita hamar urte baino gehiagoko koplak bezala atera dira liburuko azken poemak ere praketan gordeta.
Generoz aldatuta ere ez dut lortzen kartzelatik irtetea. Iheserako nahi nukeen literaturak bertara nakar behin eta berriro.

Eskerrak eman nahi dizkiet aldez edo moldez poema liburu hau idazten lagundu didaten guztiei. Ez ditut hemen aipatuko, ez dakien eror legedi antiterroristaren zama. Presoon senideak Intxaurrondora deklaratzera deitzen dituzten garaiotan, galdera hura datorkit azkenaldian gogora: “zer behar du gure odolak irakiteko?”.

MIKEL ANTZA
2015eko apirilaren 17an
Réau-ko kartzelako zaindaritza zorrotzeko moduluan

Eneko Olasagasti zinemagile eta Antzaren adiskideak irakurri du autoreak Réauko espetxetik bidalitako gutuna

→ AMETSAK ERE ZAIN liburua osorik.html
→ literaturaren zubitegia: Mikel Antza
→ Susa etxea
→ Mikel Antzak espetxetik bidalitako gutuna.pdf
→ literatur emailuak: Ametsak ere zain, Mikel Antza
→ berria.eus: Heriotzaz, kartzelaz eta gerraz idatzi du Mikel Antzak bere lehen poema liburuan
→ naiz.eus: Lehen poema liburua kaleratu du Mikel Antzak, espetxean ondutakoa: ‘Ametsak ere zain’
→ naiz.eus: Espetxearen garraztasunak ere badu maitasunetik

→ berria.eus: «Kartzelan sentitzen den desolazioa azaltzeko trebezia handia behar da»

/ literatura koadernoak / ataramiñe / literaturakoadernoak.org /

Atalak: liburuak, Poesia, presoak

Ekhiñe Eizagirre “Fleuryko espetxetik, gure herria bihotzean”

2015 26 martxoa

→ ARGIA 2444 zenbakia
2015ko urtarrilaren 04a
Bertso berriak

Ondarroako Topaketa Feministarako jarriak
Ekhiñe Eizagirre

Nolakoa nahi duzu
zuk Euskal Herria?
nolakoa da aizu,
zure argazkia?
nik irudikatzen dut
erabat berria
elkar zainduko duen
aberri txikia
parekidea eta
gure eskuz josia!

“Ez gara inorenak”
dio esaldiak
gureak dira gure
gorputz ta biziak
gure eskubideak
desira bustiak
familia eredu
anitz ta berriak
hanka arteak eta
gorputz biluziak!

Zertarako genero
prefabrikatuak?
estigmatizatuaz
besteon hautuak
bilakatu gaitezen
haien deabruak
subjektu feminista
ta intsumituak
plazerrez iraultzeko
norma arautuak!

Oharra: Ondarroako Topaketei amaiera bertso hauek abestuz eman zitzaien. Eizagirreren sortan ohar hau zetorren: “Fleuryko espetxetik, gure herria bihotzean”.

/ literatura koadernoak / ataramiñe / literaturakoadernoak.org /

Atalak: presoak

[Bideoak] “Abesoj Aidnanoirras, 35 urte idazten” Bilbo Zaharra forumeko hitzaldiak

2015 10 martxoa

“Abesoj Aidnanoirras, 35 urte idazten“ hitzaldietako bideoak

Bilbo Zaharra Forum & Euskaltzaindia

Joxe Azurmendi
Nazioaren kontzeptua behelaino artean
2015.03.05